Türkiye'de yetiştirilen sofralık zeytin çeşitleri

Ülkemizde Yetiştirilen Sofralık Zeytin Çeşitleri

Türkiye, iklim özellikleri ve coğrafi koşulları sebebiyle dünyaya zeytin ithalatı yapan ülkeler arasında alıyor. Ülkemizde genellikle Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiştirilen zeytin ürünleri, ülkemizin yanı sıra tüm dünyada sevilerek tüketilen gıda maddelerinden biridir.

Sofralık zeytin ürünleri, toplandığı döneme göre yeşil zeytin ve siyah zeytin olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Zeytin ağaçlarında olgunlaşan zeytin meyvesinin ilk hali, yeşildir. Güneş ışığı ile olgunlaşan zeytin meyveleri, sarıya yakın bir renk almaya başlar daha sonra kırmızı ile mor bir arası bir renk alır ve sonrasında kararır. Yeşil zeytin ve siyah zeytin olarak sofralarımıza gelen zeytin ürünleri, özellikle kahvaltı sofralarının lezzetli ve şifalı besinlerinden biridir. Aynı zamanda ülkemizin önemli ihraç kalemlerinden biri olan zeytin, özellikle kahvaltıların vazgeçilmez besinlerinden biridir. İklimi ve coğrafi koşulları gereği, zeytin yetiştiriciliği konusunda önemli bir yere sahip olan Türkiye, dünyada zeytin üreten ülkeler arasında ağaç yoğunluğu bakımından beşinci sırada, zeytin üretimi açısından ise dördüncü sırada yer almaktadır. Ülkemizde yetiştirilen lezzetli zeytin çeşitlerini sizler için derledik.

• Edremit zeytini: Edremit Yağlık, Şakran, Midilli, Ada Zeytini olarak da anılan Edremit zeytini; Çanakkale, Ege Bölgesi Körfez, İzmir, İçel, Antalya, Adana, Kahramanmaraş ve Mardin’de yetiştirilen bir zeytin çeşididir. Meyveleri ve çekirdekleri orta büyüklükte olan Edremit zeytini; %24,7 oranında yağ içermesi sebebiyle zeytinyağı yapımında da kullanılan sofralık zeytinlerden biridir. Son yıllarda meyve eti renginin pembeye döndüğü dönemde ‘Pembe Çizme Zeytin’ tipinde değerlendirilmektedir. Olgunlaşarak siyah rengi alan Edremit zeytini, olgunlaşma döneminde hasat edilerek ‘sele’ tipinde değerlendirilen sofralık zeytin çeşididir.
• Memecik zeytini: Muğla, İzmir, Aydın, Manisa, Denizli, Antalya, Sinop, Kahramanmaraş, Kastamonu’ya kadar geniş bir coğrafyada yetişen memecik zeytini, iri bir zeytin çeşididir. Çoğunlukla yeşil hali ile tüketilen memecik zeytini, %28,6 oranında yağ içermesi sebebiyle yağlık ve sofralık olarak değerlendirilmektedir.
• Domat zeytin: Genellikle Manisa Akhisar Havzası’nda yetiştirilen domat zeytin, Turgutlu, Saruhanlı, İzmir Merkez, Kemalpaşa, Selçuk, Aydın Merkez, Söke, Karacasu ve Kuyucuk ilçelerinde yetiştirilen zeytin çeşididir. Meyveleri iri, çekirdekleri orta büyüklükte olup etten kolay ayrılır ve %20,6 oranında yağ içermektedir. Yeşil olum döneminde hasat edilen domat zeytin, çeşitli işlemlerden geçirilerek tatlandırılmasının ardından çekirdekleri çıkarılıp çekirdek boşluğuna biber, havuç, badem gibi ürünler doldurularak ‘dolgulu zeytin’ olarak tüketilen sofralık zeytin çeşitlerindendir.
• Gemlik zeytini: Çoğunlukla Marmara Bölgesi’nde yetiştirilen Gemlik zeytini, bölgenin önemli zeytin çeşitleri arasında yer almaktadır. Meyve ve çekirdekleri orta irilikte olup ‘siyah sofralık zeytin’ olarak değerlendirilir. Meyveleri %29,9 oranında yağ içermesi sebebiyle Gemlik zeytini, yağlık olarak değerlendirilir.
• Halhalı zeytin: Mardin, Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş civarında yetiştirilen halhalı zeytin, orta büyüklükte, çekirdekleri iri olan bir zeytin çeşididir. Olgunlaşma döneminde yeşil halde hasat edilen bu zeytin, ‘kırma zeytin’ tipinde işlenir. Bölge içinde tüketimden kalan zeytini Arap ülkelerine ihraç edilen sofralık zeytin çeşitlerinden biridir.